Diğer Türk Devletleri ve Toplulukları
DİĞER
TÜRK DEVLETLERİ VE TOPLULUKLARI
AVARLAR:
- 552
yılında Orta Asya’daki Avar İmparatorluğuna Göktürkler son verince, batıya
doğru ilerleyerek
Romanya’ya giren AVARLAR merkezi MACARİSTAN olan yeni devletlerini kurdular. - Çin
kaynakları Avarlara JUAN- JUAN demektedir.
- 619 yılında
tek başına, 629 yılında da Sasanilerle ortaklaşa İstanbul’u kuşattılar.
- Slav
topluluklarının göç etmesine neden olarak, bunların doğu Avrupa ve
Balkanlara inmesini
sağladılar. Böylece Balkanların Slavlaşmasında etkili oldular. - 805 yılında
Franklar tarafından yıkıldılar.
BULGARLAR:
Batı Hunları ve Ogur Türklerinin karışmasıyla ortaya çıkan Türk topluluğuna
BULGAR denir. (Bulgar kelimesi karışmak anlamındadır.)
Büyük
Bulgarya Devleti :
Karadeniz’in
kuzeyinde Göktürk Devletinin yıkılmasıyla “Büyük Bulgarya Devleti” kuruldu.
Ancak kurucusu KOBRAT’ın ölümüyle Hazarlar tarafından yıkıldı.
Bulgarların bir kısmı Tuna nehri, bir kısmı da Volga nehri kıyılarına göç etmek
zorunda kaldı.
Tuna
Bulgar Devleti:
- Büyük
Bulgarya Devleti’nin yıkılmasından sonra Tuna boylarına (Bugünkü
Bulgaristan) göç eden Bulgar Türkleri burada Tuna Bulgar Devletini
kurdular.
- KURUM HAN
zamanında Bizans’ı kuşattılar. (Avarlardan sonra Bizans’ı kuşatan 2.
türk kavmidir.)
- Bu
bölgedeki halkın çoğu Slav olduğu için Türkler zamanla Slavlaşmaya
başladılar.
- Boris
Han zamanında Hırıstiyanlığı kabul ettiler.
- Daha sonra
ortaya çıkan bugünkü Bulgaristan Devleti Türk değil Slav devletidir.
- Bugünkü
Bulgaristan’da yaşayan Türkler, Osmanlılar zamanında balkanlara
yerleştirilen Türklerdir.
Kama
Bulgar Devleti:
- Büyük
Bulgarya Devletinin yıkılmasından sonra Volga=İtil kıyılarına giden
Bulgarlar burada Kama Bulgar Devletini kurdular.
- Hükümdarları
Almış Han zamanında (X. yüzyıl) müslüman oldular.
- 1236’da
Moğolların egemenliğine girdiler. Altınorda Devletinin parçalanmasıyla
kurulan KAZAN HANLIĞI nın esas kitlesini oluşturdular. (Kama
Bulgarlarına bugün KAZAN TÜRKLERİ denilir.)
NOT: İtil
(Kama) Bulgarları benliklerini bugün de koruyarak varlıklarını
sürdürmüşlerdir. Ancak Tuna Bulgarları Slavlar arasında yok olup
gitmişlerdir.
HAZARLAR:
- Kafkasya,
Don ve Volga Nehirleri arasında yaşamış olup. Hazar denizine isimlerini
vermişlerdir.
- Müslüman
Araplarla uzun süre savaşmışlardır.
- Ticaret
yollarının kavşak noktasında olduklarından çok zengin olmuşlar ve
bölgelerinde "Hazar Barışı" dönemini yaşatmışlardır.
- Rus
knezliklerinin ve Macar devletinin,teşkilatlanmasında örnek rol
oynamışlardır.
- Hıristiyanlık,
Musevilik ve İslam dinini benimsemişlerdir.
- Rus-Kiev
Knezliğinin saldırıları sonunda yıkılmışlardır.
MACARLAR:
- Fin Ugor
kavmi ile OGUR Türklerinin karışmasıyla MACAR kavmi ortaya çıkmıştır.
- 896 yılında
kendi adlarını verdikleri MACARİSTAN’a gelerek devletlerini kurdular.
- X. yüzyılda
Hırıstiyanlığın Katolik mezhebini benimsediler.
- Zamanla
Türklük özelliklerini kaybetmeye başladılar.
- Almanların
(Germenlerin) doğuya doğru yayılmasını engelleyerek, Balkan
topluluklarının(Slavların)
Germenleşmesini önlediler.
PEÇENEKLER:
- Karadeniz’in
kuzeyinde Don ve Dinyesper nehirleri arasındaki bölgeye yerleştiler.Kiev
Prensliğini yenerek, Rusların Karadeniz’e inmelerini engellediler.
- 1071
Malazgirt Savaşına Bizans ordusu içinde ücretli asker olarak katıldılar.
Ancak Selçukluların
kendileri gibi Türk olduklarını anlayınca Selçuklu ordusu saflarına katıldılar. - Edirne ve
Trakya’nın Marmara kıyılarına kadar olan toprakları Bizans’tan aldılar.
- İzmir Beyi
ÇAKA BEY Peçeneklerle temas kurdu. Buna göre Çaka Bey Peçeneklerle birlik
olarak Anadolu
ve Rumeli’den İstanbul’u kuşatmak istiyordu. Ancak Bizans kurnaz bir politikayla, yine bir Türk
topluluğu olan KUMANLAR’ı Peçenekler üzerine saldırtarak, ( Levunion Savaşı)
Peçeneklerin dağılmasına sebep olmuştur.( 1091)
KUMANLAR
(KIPÇAKLAR):
- Volga’yı
aşarak Avrupa’ya ve Balkanlara girmişlerdir.Kıpçakların Karadeniz’in
kuzeyinde hakim oldukları topraklara “KIPÇAK BOZKIRI” (Deşt-i Kıpçak)
denilmektedir.
- Moğol
İstilasıyla nüfus kaybına uğrayan Macarların toplanmasında rol oynadılar.
- Kıpçakların
Oğuz Türkleriyle yaptığı mücadeleler DEDE KORKUT HİKAYELERİ’nin ortaya
çıkmasına sebep olmuştur.
- CODEX
CUMANİCUS(Kodeks Kumanikus); Kıpçak Türk şivesi ile yazılan Latin, Fars ve
Kuman dilleri
üzerine yazılmış bir sözlüktür. - Peçenekleri
ağır bir yenilgiye uğratarak, onların dağılmalarına yol açmışlar
ve Bizans'a yaşama şansı vermişlerdir. - Güney
Rusya'daki Kıpçaklar zamanla Slavlaşmışlardır. Müslüman Kıpçaklar bir süre
Altınordu devletinde yaşamını sürdürmüştür. Karadeniz ve Balkanlardaki
Kıpçaklar Romen ve Macar halkıyla karıştılar.
- Kumanların
Doğu Avrupa'ya girmesi, ileride Osmanlı Devletinin Karadeniz egemenliğine
zemin hazırlamıştır.
- Romen
Devletinin ortaya çıkışlarında etkili olmuşlardır.
UZLAR
(OĞUZLAR):
- Oğuzlar,
Türk milletinin en kalabalık ve tarihte hem siyaset, hem de medeniyet
alanlarında en büyük rolü oynayan koludur.
- Oğuzlara;
Bizanslılar UZ, Ruslar TORKİ veya TORK, Araplar GUZ demişlerdir.
- 24 Oğuz
Boyu vardır. Hazar denizinin kuzeyinden bir kolu “UZ” adı ile Avrupa ve
Balkanlara göç etti.
Balkanlara gelen UZLAR Bizans ordusunu ve Bulgarları yendi. Ancak Peçenek akınları, soğuklar,
salgın hastalıklar yüzünden dağılıp yok oldular. - Uzların bir
kısmı Malazgirt Savaşı sırasında Bizans Ordusu saflarından, Selçuklu
Ordusuna geçtiler.
BAŞKIRTLAR(BAŞKURTLAR):
- X. yüzyılda
İtil(Volga) nehri civarında oturmakta idiler.
- Moğol
istilası sırasında Moğol egemenliğine girdiler.
SABARLAR
(SİBİRLER=SABİRLER):
- Önceleri
Hun devletinin egemenliğinde yaşamışlar,
- VI. yüzyıl
başlarında Avarların baskısıyla batıya göç ederek Ural dağlarının güney doğusuna
yerleşmişlerdir.
- Sasanilerle
anlaşarak, Bizans’a karşı savaştılar.
- Anadolu’ya
akınlar yaptılar.
- Anadolu’ya
ilk Türk akınları Avrupa Hunları tarafından, ikinci akın Sibirler
tarafından yapılmıştır.
- Bugünkü
SİBİRYA adı Sibir Türklerinden gelir.
- Avarlara
yenilince Hazar Türklerine karıştılar. Hazar Devletinin asıl kitlesini
oluşturdular.
TÜRGEŞ
DEVLETİ:
- I. Göktürk
Devletine bağlı olan Türgişler 630 yılında Göktürk devletinin yıkılmasıyla
serbest kaldılar.
- BAGA TARKAN
Türgiş Devleti’ni kurdu. Kendi adına para bastı.
- II. Göktürk
devletinin kurulmasıyla yeniden Göktürk egemenliğine girdiler. II.
Göktürklerin son
dönemlerinde yeniden serbest kalan Türgişlerin başına SU-LU KAĞAN geçti. Su-lu Kağan Emevilere
karşı mücadele etti. - Türgişler
Emevi ordularını durdurarak, Orta Asya'nın Araplaşmasını
önlediler.
- Karluklar
,Türgişleri zayıflatarak 766 da son verdi.
KIRGIZLAR:
- 840 Yılında
Ötügen’i alarak Uygur Devletine son verdiler.
- Kırgızlar;
Orhun Bölgesinden Uygurları kovarak, buradaki Türk nüfusunun azalmasına
sebep
olmuşlardır. Bu yüzden bu en eski Türk Yurdu, daha sonra Kırgızları yenen Moğolların eline geçerek
kolayca Moğollaşacak ve MOĞOLİSTAN olarak anılacaktır. - 1207
yılında Cengiz Han tarafından yıkılmıştır. Kırgızlar, Cengiz Han’a
bağlanan ilk Türk Kavmidir.
Daha sonra Rusların egemenliğine girmişlerdir. - 1916’da
Ruslara karşı MİLLİ İSYAN adı verilen bir ayaklanma başlatmışlar, ancak
Rus Çarı tarafından
ağır bir şekilde cezalandırılmışlardır. - 1936’da
Sovyetler birliğinin 15 Cumhuriyetinden biri olmuşlar, 1991’de Sovyet
Rusya’nın
dağılmasıyla Bağımsız KIRGIZİSTAN DEVLETİ kurulmuştur. Başkenti BİŞKEK’dir.
KARLUKLAR:
- II. Göktürk
Devletinin yıkılmasında Basmil ve Uygurlar’la birleşerek rol oynadılar.
- Talas
savaşında Çin’e karşı Arapları destekleyerek Orta Asya'nın Çinlileşmesini
engellediler ve İslamiyet'in yayılmasını kolaylaştırdılar.
- İslamiyet'i
kabul eden ilk Türk boylarındandırlar. (İlk boy Kıpçaklar’dır.)
- İlk
Müslüman Türk Devleti olan KARAHANLILAR’ın kurulmasında etkili oldular.
KİMEKLER:
- Batı
Göktürk topluluklarındandır. İrtiş ırmağı civarında yaşıyorlardı. (
VII.YY.) Kitanların baskısıyla batıya doğru çekildiler.
- XI.yy.başlarındaki
göçler ve Kıpçakların egemenlik kurmak istemesi Kimekleri zayıflattı. XI.
yüzyıl ortalarında dağıldılar
Yorumlar
Yorum Gönder